همه چیز در مورد انتخاب رشته کنکور سراسری 

شاید این نوشته با همه یا اکثر نوشته هایی که در رابطه با انتخاب رشته خوانده اید، متفاوت باشد. چون بخشی از آن، رویکردی درون شناختی دارد. بنابراین به دوستان عزیز و داوطلبان گرامی توصیه می شود، همه آن را و آن هم با دقت و وسواس بخوانید. بسیار خوشحال خواهم شد، در انتها نظر خودتون رو اعلام کنید.

نمی دانم در کجای فرآیند تبدیل شدن از دانش آموز به دانشجو هستید. اما اگر آزمون ها را پشت سر گذاشته اید، کارنامه خود را دریافت کرده اید و دارید برای انتخاب رشته آماده می شوید یا هم اکنون آن را دارید انجام می دهید، مخاطب ویژه این نوشته هستید، اما اگر از روی دوراندیشی، در رابطه با انتخاب رشته، دارید مطالعه می کنید باز هم مخاطب و مهمان ما هستید.

اما بریم سراغ اصل ماجرا

چرا باید در مورد انتخاب رشته بیشتر بدانیم؟

شنیده اید یا دیده اید بعضی ها سئوال را با سئوال جواب می دهند؟ مثل همین آقای احمدی نژاد خودمان!!! جواب سئوال بالا را با سئوال های دیگری خواهیم داد اما نه از جنس احمدی نژادی آن. و اما سئوال ها :

آیا می دانید کدام رشته ها، کدام شهرها و کدام دانشگاه ها را، انتخاب کنید؟

اگر جوابتان مثبت است، از کجا و چرا به این انتخاب ها رسیده اید؟

آیا آن رشته یا رشته ها را بخوبی می شناسید؟

آن شهرها و دانشگاه ها را چطور؟ آیا از درستی انتخاب خود مطمئن هستید؟

آیا از تاثیر این انتخاب در آینده فردی و کاری خود آگاه هستید؟

از چه منابعی این اطلاعات را بدست آورده اید؟ چه اطمینانی به آن منابع و تجربه و تخصص شان دارید؟

و سئوالات متعدد دیگری از این دست.

همه این ها نشان دهنده عمق تاثیر گذاری یک تصمیم است و به همین دلیل هم باید در مورد انتخاب رشته بیشتر بدانید تا انتخاب درستی داشته باشید. حالا متوجه پاسخ سئوال اول شدید؟ اگر نه یکبار دیگه سئوال های بالا را بخوانید.

در این نوشته سعی خواهم کرد کمک تان کنم تا در جواب سئوالات طرح شده، پاسخ مناسبی داشته باشید.

سئوال اول : کدام رشته؟ کدام شهر؟ کدام دانشگاه؟

شاید از بین این سه سئوال کوتاه، اولی، از همه مهمتر باشد. البته شاید، برای برخی دیگر اولویت به گونه دیگری باشد. ولی به نظر نگارنده، ابتدا می بایست به سئوال “کدام رشته” پاسخ داده شود.

کدام رشته؟

خیلی می شنویم که گفته می شود این رشته از آن رشته بهتر است. بعضی وقت ها گوینده این سخن، خود، یک دانش آموز و یک داوطلب کنکور است، بعضی وقت ها اطرافیان او مثل پدر، مادر، خواهر، برادر و … و حتی شاید بعضی وقت ها معلم یا مشاور.

اما به راستی، معیار خوب بودن یک رشته چیست؟

• توصیه والدین؟
• موقعیت اجتماعی؟
• بازار کار گسترده؟
• درآمد بالا؟
• امکان رشد در سال های آتی؟
• امنیت شغلی؟
• و یا …؟

نظر شما کدام است؟ آیا به غیر از این معیارها، معیارهای دیگری می شناسید.

بهتر است در کامنت بنویسید تا دیگران هم از آن اطلاع پیدا بکنند.

اما از دیدگاه نگارنده، با وجود این که همه معیارهای گفته شده دارای اهمیت انکار ناپذیری هستند، اما هیچکدام، پتانسیل تبدیل شدن به معیار اصلی برای انتخاب رشته را ندارند. در ادامه دلایل آن را خواهم گفت.

رشته خوب، رشته بد :

آیا شما به واقع معتقدید برخی رشته ها خوبند و برخی بد؟

اما به نظر نگارنده، این نظر اصلا درست نیست. بلکه آنچه درست است این است که همه رشته ها خوبند چون هر کدام برای رفع نیازی از نیاز های جامعه ایجاد شده اند. یک جامعه به تخصص های بسیار زیادی نیاز دارد و یکی از اصلی ترین ابزارهای تولید نیروی انسانی متخصص، دانشگاه و تحصیل در رشته های دانشگاهی مرتبط است.

پس بهتر است صورت سئوال را به این شکل تصحیح کنیم که :

چه رشته ای برای من خوب است؟

برای اینکه بدانید چه رشته ای برایتان خوب است و آن را انتخاب کنید باید به خودتان رجوع کنید.

یعنی چه؟

یعنی اینکه شما اول می بایست خود را بشناسید و بدانید به چه زمینه ای علاقه واقعی دارید، چه استعداد و توانایی های دارید، سپس متناسب با علاقه و توانایی های خود، به انتخاب رشته بپردازید.

کشف استعدادها در ایران و کشورهای پیشرفته دنیا 

در سیستم های آموزشی پیشرفته دنیا، دانش آموزان از همان زمان که وارد سیستم آموزشی می شوند، به طور مدام ارزیابی می شوند تا مشخص شود که در چه زمینه یا زمینه هایی استعداد بالقوه دارند، سپس در مسیر آن استعداد ها و توانایی ها هدایت می شوند تا در آینده، تبدیل به یک نیروی انسانی ماهر یا متخصص کارآمد شوند. اما متاسفانه در سیستم آموزشی پر ایراد و مشکل دار ما، این ارزیابی ها یا اصلا انجام نمی شود و یا آنقدر کم و محدود است که در مقابل عدم انجام ها، عرض اندامی نمی تواند بکند.

بنابراین خود دانش آموز یا والدین او، بهتر است این مسئله را جدی بگیرند. متاسفانه اینجای قضیه هم مشکلات عمده ای وجود دارد. اکثریت قریب به اتفاق والدین هم، حتی اگر تحصیلات عالیه هم داشته باشند، از اهمیت این موضوع غافلند.

دلیلش هم مشخص است. سیستم آموزش عالی ما هم که اولیاء دارای تحصیلات عالیه، در آن تربیت شده و از آن فارغ التحصیل شده اند، در این زمینه ها کم کار است و البته شاید کم اطلاع یا حتی بی اطلاع. البته لازم به ذکر است که شاید از لحاظ نیروی انسانی متخصص در این زمینه، در سیستم های آموزشی ما، هیچ کمبودی وجود نداشته باشد اما وقتی مدیریت آموزشی، به صورت بسیار معیوب  و مشکل دار کار کند، تمام پتانسیل های موجود را بلا استفاده خواهد گذاشت.

پس عملا می بینیم که متاسفانه عده بسیار کمی از افراد اعم از دانش آموزان که الان دیگر داوطلب شده اند و اولیاء ایشان، با آگاهی از این موضوع در صدد کشف استعداد و توانایی های خود یا فرزندان خود هستند. البته در بین این همه شرایط نامساعد و  منفی، امتیاز مثبتی که هنوز امیدها را زنده نگه می دارد، گسترش به مرور این آگاهی بین اولیا و مربیان است.

نتیجه این که، داوطلب، قبل از انتخاب رشته، حتما باید شروع کند به استعدادیابی خود، حال اینکه یا در این زمینه مطالعه بکند یا با یک متخصص مشاوره کند.

در همین سایت نوشته ای با عنوان استعدادیابی منتشر شده است که می تواند بسیار بسیار کمک کننده باشد ، هم برای دانش آموزان و هم برای اولیا ایشان.

اگر تا اینجا چنین دریافته اید که از نظر نگارنده، مهمترین معیار برای انتخاب رشته درست و اصولی، شناخت خود و استعدادها و توانایی های خود است، و نه دیسیپلین و موقعیت اجتماعی رشته، نه بازار کار رشته و نه هر چیز دیگری، درست دریافته اید.

بنابراین حتما و حتما و حتما، ابتدا استعداد خود را معیار قرار دهید و بر اساس آن، پیش بروید که خوشبختی در آن است!

سئوالی که شاید برای برخی از داوطلبان مطرح شود این است که پس جای علاقه کجاست؟ چرا صحبتی از علاقه نشد؟ و …

در جواب این سئوال باید یک جمله ماندگار را از من به یادگار داشته باشید، “علاقه واقعی در درون استعداد نهفته است”.

توضیح : حتما تایید می کنید که برای شما هم اتفاق افتاده که حس کرده اید به رشته ای، شغلی، کاری، هنری، فنی و … علاقه دارید، اما پس از گذشت مدت زمانی، دریافته اید که نه، خیلی هم به آن علاقه نداشته اید.

انسان بسیاری از اوقات تحت تاثیر محیط، اطرافیان، تبلیغات، ظاهر و … قرار می گیرد، اما بعد از مدتی که تب و تاب و موج آن می خوابد، کف آن هم از بین می رود. اما علاقه واقعی در درون استعداد، پنهان است و اگر شما استعداد خود را یافتید و به دنبال آن رفتید، آن علاقه نه تنها هرگز از بین نخواهد رفت بلکه روز به روز بیشتر و بیشتر خواهد شد و شما را به سمت جلو و پیشرفت در آن هل خواهد داد. زندگی افراد موفق زیادی می تواند تایید کننده این واقعیت باشد.

کدام شهر؟

در بین معیارهای تشخیص کدام شهر، شاید استعداد خیلی نقش فعالی نداشته باشد و بیشتر موضوع اقتصادی، خانوادگی و … می شود. مثلا شاید برای برخی دواطلب ها که روابط خانوادگی بسیار قوی دارند، انتخاب شهری غیر از شهر محل سکونت، یا شهری دور، بسیار سخت باشد. شاید برای برخی دیگر از داوطلبان که اقتصاد خانوادگی ضعیف تری دارند، این قضیه مشکل ساز شود و شاید هم موارد بسیار دیگر، اما آنچه مسلم است این سئوال، به اندازه کدام رشته؟ تعیین کننده نیست، گر چه، اگر تامین شود، قطعا می تواند در کیفیت فراگیری تاثیرگذار باشد.

کدام دانشگاه؟

طبیعی است که تمایل داوطلب به دانشگاهی باشد که اسم و رسم و اعتبار بیشتری دارد، اما اینجا چند موضوع، مطرح می شود.

یکی اینکه رتبه داوطلب می بایست به اندازه ای خوب باشد که خود بتواند بین دانشگاه ها، انتخاب کند در غیر اینصورت می بایست تقدیر خود را به دست دیگر داوطلبانی بسپارد که هم علاقه او هستند اما رتبه بالاتری دارند.

دیگر آنکه، لزوما  رشته X دانشگاه A که مثلا از دانشگاه B معتبرتر است، گروه آموزشی، اساتید، امکانات  و …  قوی تری و بهتری ندارد. معنی این جمله این است که این امکان وجود دارد، در هر رشته ای، دانشگاهی به غیر از دانشگاهی که ما انتظار داریم، به لحاظ زیر ساخت ها، امکانات، اساتید و … دانشگاه بهتری و یا حتی بهترین باشد و این نیاز به شناخت دانشگاه ها را، به امری مهم بدل می کند.

سئوال دوم : آیا رشته ها را به خوبی می شناسید؟

حتی اگر استعدادیابی هم کرده باشید و زمینه های علاقه خود را شناسایی کرده باشید، لازم است رشته ها را هم خوب بشناسید و بدانید نزدیکترین رشته به استعداد و توانایی بالقوه شما کدام است.

چون در سال های اخیر رشته هایی به میدان آمده اند که عملا بین چند رشته کلاسیک و شناخته شده هستند و به همین دلیل به آنها رشته های بین رشته ای هم گفته می شود، به ویژه در علوم و مهندسی. مثلا رشته رباتیک و مکاترونیک که هر دو از ترکیب بخش هایی از رشته های الکترونیک، کامپیوتر و مکانیک به وجود آمده اند اما دو تا رشته جدا از هم و با کاربردها و کارکردهای متفاوت هستند. عدم شناخت درست آنها و نقاط تشابه و تمایز آنها، ممکن است منجر به انتخابی شود که حداقل با توانایی های بالقوه شما، زاویه داشته باشد. لذا شناخت خوب از رشته های مورد نظر و رشته های هم جوار آنها، می تواند کمک شایانی به شما بکند.

سئوال سوم : آیا از تاثیر انتخاب خود در آینده فردی و کاری خود آگاه هستید؟

به لحاظ تجربه، موارد بسیاری را دیده ام که دواطلبانی، فقط صرفا جهت پذیرش در دانشگاه، با هر نیتی و با هر هدفی که دایره ای بسیار وسیع می تواند داشته باشد و خود مقاله یا کتاب مفصلی را طلب می کند، بدون توجه به موضوع مهم انتخاب رشته بر اساس علایق و توانایی ها، اقدام کرده اند و متاسفانه  برخی از ایشان، در ادامه تحصیل به مشکل خورده اند و مجبور به انصراف شده و یا حتی اخراج شده اند و برخی دیگر پس از فراغت از تحصیل، در ورود به حوزه کار و فعالیت، دچار مشکل شده اند، چون مهارت لازم را به دلیل نادیده گرفتن علاقه و استعداد در زمان انتخاب رشته، کسب نکرده اند.

در سطور قبل بیشتر جنبه شناختی انتخاب رشته مورد بحث بود، از اینجا به بعد بیشتر رویکرد عملی آن مد نظر است.

مهمترین چالشی که داوطلبان کلیه رشته های کنکور، بعد از آزمون سراسری با آن مواجه می شوند، انتخاب رشته است.

چگونه انتخاب رشته کنیم ؟

پس از اعلام نتایج کنکور دوم، که معمولا یکماه پس از انجام آزمون، خواهد بود، داوطلب چند روز، احتمالا یک تا دو هفته فرصت خواهد داشت، حداکثر 150 کد رشته محل را انتخاب و در فرم مربوطه وارد کند. پس از بررسی های لازم و پردازش های بسیار سنگین، ساز مان سنجش، نتایج نهایی کنکور را، در حدود بعد از یکماه بعد از انتخاب رشته اعلام خواهد کرد. 

در فرآیند انتخاب رشته می بایست نکاتی را مورد توجه قرار داد تا بهترین نتیجه ممکن، بدست آید.

بسیار دیده ایم که دواطلبی با وجود اینکه می توانست در رشته مورد علاق خود در دانشگاه معتبر تری پذیرفته شودآ اما به واسطه انتخاب اشتباه و عم رعایت اولویت ها، بهترین گزینه خود را، از دست داده است.

 

نکته بسیار مهم : 

در انتخاب 150 رشته محل، و وارد کردن کد آن ها در فرم انتخاب رشته، آنچه تعیین کننده پذیرش شما در مقایسه با دیگران است فقط و فقط، نمره کل شماست. 

بگذارید با یک مثال بیشتر توصیح بدهم : 

ببینید فرض کنید 2 داوطلب A و B هر دو در یک گروه آزمایشی شرکت کرده اند. داوطلب A نمره کل بالاتری نسبت به داوطلب B کسب کرده است. هر دو هم رشته محلی یکسانی را بین انتخاب های خودشان دارند. که آن را R می نامیم. داوطلب A رشته R را در الویت  138 خود قرار داده است اما داوطلب B همان رشته R را در اولویت 41 خود. 

حال با فرض اینکه داوطلب A در هیچ یک از 137 اولویت قبلی خود پذیرفته نشده و همچنین داوطلب B در هیچ کدام از 40 اولویت قبلی خود نیز، و از ظرفیت  رشته R فقط یک نفر باقی مانده است، به نظرم شما سیستم سازمان سنجش کدام یک از 2 داوطلب A یا B را به عنوان آخرین پذیرفته شده رشته R معرفی خواهد کرد؟

داوطلب A  را به دلیل اینکه نمره کل بالاتری دارد یا داوطلب B را که رشته  R را در اولویت بهتری انتخاب کرده است؟

اگر معنای نکته بسیار مهمی که در بالا گفته شد را درک کرده باشید سریع به این سئوال پاسخ خواهید داد و آن قطعا داوطلب A خواهد بود.

توجه داشته باشید که بسیاری از داوطلبان به واسطه اینکه همین یک مورد را نمی دانسته اند، چقدر متضرر شده اند و تحصیل در رشته  و دانشگاه مورد علاقه خود را از دست داده اند.

 

 

بنابراین برای داشتن یک انتخاب رشته مناسب توصیه نگارنده این است که اولا خود را بشناسید، علایق، استعداد ها و توانمندیهای واقعی خود را بشناسید و سپس بروید سراغ دفترچه انتخاب رشته. 

اول رشته هایی را که مطابق با علایق و توانمندیهای شماست،به ترتیب اولویت برای خودتان لیست کنید.

سپس شهر ها و دانشگاه هایی را که امکان تحصیل در آنها را دارید، باز به ترتیب اولویت برای خودتان لیست کنید.

بعد رشته با بالاترین اولویت را ببینید در کدام شهر و دانشگاه مورد نظر شما وجود دارد. آنها را در یک ستون بنویسید.

و به همین ترتیب رشته های با اولویت بعدی به همراه نام شهر و دانشگاه در ستون دیگر و …

حال که لیست شما تکمیل شد یک کپی از فرم انتخاب رشته که امکان وارد کردن 150 کد را دارد در کنار دست خود بگذارید و اینگونه فرض کنید که به شما گفته اند از همه 150 رشته محل انتخابی خود، پذیرفته شده اید، حاضرید کدام را برای تحصیل انتخاب کنید. هر کدام مد نظرتان بود کد رشته محل آن را در ردیف 1 وارد کنید.  و آن را از لیستی که خود آماده کرده بودید، خط بزنید. حال فرض کنید که ازبین 149 انتخاب بعدی که در همه پذیرفته شده اید کدام را بیشتر از همه برای ادامه تحصیل ترجیح می دهید، کد آن را نیز در فرم و در ردیف 2 وارد کرده و به این ترتیب ادامه دهید.

شاید در این روند سئوال هایی برای شما طرح شود، می توانید با تماس با ما از ما راهنمایی بخواهید.

انتخاب رشته مجازی

امروزه نرم افزارهایی تهیه شده اند که به داوطلبان در انتخاب رشته کنکور سراسری کمک می کنند. این نرم افزارها مشابه فرآیندی که در بالا بدان اشاره شد، عمل می کنند و با دریافت چند رشته مورد علاقه و چند شهر و دانشگاه، با استفاده از الگوریتم هایی تعداد حداکثر 150 رشته/محل به شما تحویل می دهند.

برخی از موسسه های آموزشی معروف در کشور و حتی خود سازمان سنجش، این امکان را برای داوطلبان فراهم می کنند که بتوانند با انتخاب رشته ای کم خطا، این مرحله حساس را با موفقیت پشت سر بگذارند. 

اما شاید ایرادی که به این نرم افزار ها دارند و می تواند میزان درستی نتیجه آنها را اندکی با تردید روبرو کند، همانا عدم لحاظ حس درونی داوطلبان در انتخاب رشته است. بنابراین به داوطلبان توصیه می شود، نتیجه انتخاب رشته ای که ماشین برایشان انجام داده است را وحی منزل به حساب نیاورده و در مشاوره با افراد آشنا در حلقه دوستان و آشنایان و حتی مشاوران متخصص و دلسوز که البته از تجربه و تخصص آنها و حس مسئولیت و دلسوزی ایشان آگاهند، آن را بررسی کرده و تغییرات لازم را در جهت بهیود و رفع ایرادات احتمالی ماشین، انجام دهند.

آیدآن برای کسب بهترین نتیجه متناسب با رتبه و نمره کل شما، در کنار شماست.

 

سئوال های متداول درباره انتخاب رشته کنکور سراسری :

سئوال :  آیا انتخاب رشته کنکور 1402 با انتخاب رشته کنکور 1401 و سال های قبل از آن تفاوتی خواهد داشت یا نه؟

پاسخ :   درست است که روش اجرای کنکور در سال 1402 تغییرات زیادی نسبت به سال های قبل داشته است، اما شکل انتخاب رشته کنکور 1402 ، تغییر نیافته است.

سئوال :   آیا خرید نرم افزار انتخاب رشته کنکور سراسری ، امکان پذیر است؟ 

پاسخ : نه خبر. فقط می توانید با پرداخت هزینه ای ، از آن استفاده کنید.

سئوال :   آیا انتخاب رشته مجازی سازمان سنجش مثلا با انتخاب رشته کنکور قلم چی یکی است؟

پاسخ : هر موسسه ای نرم افزار انتخاب رشته مجازی دارد، خاص خود آن موسسه است و نه نرم افزار مشترک. 

 

نکته آخر : 

علاوه بر همه مطالب گفته شده در این مقاله، آشنایی با انواع دانشگاه ها و تفاوت آنها با ، در انتخاب رشته درست و اصولی ، بسیار تاثیر گذار خواهد بود. به همین جهت، نوشته ای با عنوان انواع دانشگاه ها و تفاوت آنها در سایت قرار داده ایم که می تواند کمک ارزشمندی به شما بکند. حتما آن را مطالعه کنید.