طبق اعلام سازمان سنجش در هفته نامه پیک سنجش، روان شناسی یکی از رشته پرطرفدار و پرمتقاضی گروه آزمایشی علوم انسانی است.
در این مقاله به معرفی مختصر رشته روان شناسی، جهت آشنایی داوطلبان عزیز کنکور به ویژه داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته شده اند، کرده ایم. امید که در انتخاب رشته کنکور سراسری ، بتواند کمکی به این عزیزان کرده باشد. بدون مقدمه بریم سراغ اصل مطلب.
شما که هم اکنون این مقاله را می خوانید آیا می دانید که خواندن را چگونه یاد گرفته اید؟ آیا می دانید که چگونه یاد گرفته اید راه بروید حرف بزنید یا فکر کنید؟ آیا می دانید که چرا گاهی شاد و گاهی غمگین هستید؟ آیا می دانید که هوش چیست و چگونه رشد می کند؟
روان شناسی سعی می کند پاسخ این سوال ها و صد ها سوال دیگر را پیدا کند به بیان دیگر روان شناسی درباره خود شما صحبت می کند؛ اینکه چگونه فکر می کنید چرا قبول نمی شوید چرا قبول می شوید چگونه احساس غم و شادی می کنید چرا از شخصی یا از رنگی خوش تان نمی آید، چرا گاهی از یک نفر بدتان می آید و علت آن را نمی دانید و خلاصه اینکه چگونه رفتار می کنید در واقع شما رفتار خود را مطالعه می کنید و در نتیجه می توانید رفتار دیگران را نیز مطالعه کنید. روان شناس کسی است که رفتار خود و دیگران را مطالعه می کند.
ذهن و روان مستقیماً قابل مطالعه نیست اما از روی جلوه ها و از روی عملکرد هایی که دارد قابل مطالعه است. برای مثال فرض کنیم که شما می خواهید اتومبیلی بخرید آیا فقط با دیدن ظاهر آن می توانید آن را بخرید؟ خیر برای اینکه شما اتومبیلی خوب و سالم را بخرید سوار آن می شوید با آن راه می روید و عملکرد آن را مورد مطالعه قرار می دهید. روانشناسی هم همینطور است نمی توان ذهن انسان را به صورت مستقیم مطالعه کرد و باید رفتار ها و عملکرد ها را مورد مطالعه قرارداد.
تعریف کلی روان شناسی به شرح زیر است :
روان شناسی یعنی شناختن روان یا ذهن. چون نمی توانیم از فرایند ذهنی دیگران یعنی از آنچه در درون مغز دیگران اتفاق می افتد شناخت مستقیم داشته باشیم، به اجبار باید عملکرد آنها یا به سخن دیگر رفتار آنها را در نظر بگیریم.
هرچند ظهور علم روان شناسی را به سال ۱۸۷۹ نسبت می دهند سالی که ویلهلم وونت اولین آزمایشگاه روان شناسی را در شهر لایپزیک آلمان بنا نهاد، مطالعه روح روان یا عملکرد ذهن تاریخ بسیار طولانی دارد، حتی می‌توان گفت که به همراه خلقت انسان به وجود آمده است. همه فلاسفه نویسندگان و پزشکان قدیم به نوعی درباره رفتار انسان سخن گفته اند.
روان شناسی در ایران تحت عنوان علم النفس یا اخلاق از قرن ها پیش مورد توجه بوده است و دانشمندانی مثل فارابی، ابن سینا و ملاصدرا هر یک به نوعی از علم النفس صحبت کرده اند، اما روانشناسی علمی، به صورتی که امروز مطرح است پس از تاسیس دانشگاه تهران، دانشسرای مقدماتی و دانشسرای عالی گسترش یافت. دکتر علی اکبر سیاسی که او را پدر علم روان شناسی جدید ایران می‌دانند به همراه دکتر محمد باقر هوشیار روان شناسی جدید را پایه ریزی کردند. کتاب دکتر سیاسی به نام علم النفس یا روان شناسی از لحاظ تربیت و کتاب دکتر هوشیار تحت عنوان سنجش هوش یا روان شناسی علمی هر دو در سال ۱۳۱۷ انتشار یافتند. با این همه شکوفایی روان شناسی جدید در ایران پس از سال ۱۳۴۰ مشاهده می شود زیرا تا آن زمان روان شناسی بخشی از برنامه‌های رشته فلسفه و علوم تربیتی یا بخشی از دوره های تربیت آموزگار و دبیر را تشکیل می داد. طی دهه ۱۳۴۰ روان شناسی به صورت رشته ای جداگانه ابتدا در دانشگاه تهران بعد در سایر دانشگاه ها دایر گردید این موفقیت بیشتر در اثر تلاش های دکتر محمود صناعی به دست آمد.
گفتیم که روان شناسی رفتار انسان و حتی رفتار حیوان را مطالعه می کند چون تنوع رفتار بسیار زیاد است طبیعتاً باید رشته های مختلف روان شناسی وجود داشته باشند تا هر یک از آنها جنبه ای از رفتار انسان و حیوان را مطالعه کنند. تعداد گرایش های موجود در رشته روان شناسی زیاد است اما در اینجا به مهمترین آنها اشاره می شود. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که همه دانشگاه ها تمامی این رشته ها را تدریس نمی کنند یا برخی از این گرایش ها ویژه دوره کارشناسی ارشد بوده و در کارشناسی توجود ندارند.
مطالعه مفاهیم بنیادی روان شناسی مثل یادگیری، حافظه، فراموشی، احساس، ادراک، انگیزش، هیجان و… به منظور آشنا کردن دانشجو یا دانش آموز با جنبه های کلی رفتار و آماده ساختن او برای شروع دروس تخصصی روان شناسی.
مطالعه رفتار فرد در گروه برای شناخت کنش های متقابل بین فرد و گروه و کمک به فرد برای سازگاری با اجتماع خود.
تشخیص و پیش بینی روابط کمک رسانی، پشتیبانی و درمان به منظور سازگاری فرد با محیط برای ورود به اجتماع یا بازگشت به اجتماع در چارچوب سلامت روانی.
مطالعه چگونگی یادگیری انسان و حیوان و عوامل موثر بر یادگیری. هدف این رشته در اصل کمک به دانش آموز یا دانشجو است تا بتوانند در یادگیری آنچه ضرورت دارد، بازده بالایی داشته باشند.
مطالعه مراحل رشد کودک و نوجوان به منظور شناخت هرچه بیشتر عوامل موثر بر رشد رفتار، چون یادگیری های دوران کودکی اساس یادگیری ها و رفتارهای دوران بزرگسالی است روان شناسی کودک اهمیت ویژه ای دارد.
کاربرد اصول روان شناسی در تعلیم و تربیت مطالعه روش های مختلف یادگیری و فنون تدریس به منظور کمک به یادگیری کودک و دانش آموز در تحصیل و آموزش.
انتخاب کارکنان، انتخاب فنون تولید، تحلیل حرکات و مطالعه فنون حاکم بر بازار. هدف این رشته کاربرد روان شناسی و مطالعه فرد در محیط کار است.
پس از پایان دوره کارشناسی که معمولاً ۸ ترم یا ۴ سال به طول می انجامد دانش آموخته، می تواند در مراکز زیر مشغول شود.
– سازمان بهزیستی
– شهرداری
– نیروی انتظامی( به عنوان مشاور)
– سازمان زندانها( به عنوان مشاور)
– کانون اصلاح و تربیت
– کلینیک های درمان اعتیاد
– مراکز مشاوره
– مربی مهد کودک
– معلم آموزش و پرورش
– مشاور مدارس
– مشاور تحصیلی
البته بازار کار رشته روان شناسی در مقطع کارشناسی چندان روبه راه نیست چون فارغ التحصیل این رشته در مقطع لیسانس نمی تواند مجوز تاسیس مهد کودک، سرای سالمندان یا مرکز مشاوره را داشته باشد اما با مدرک کارشناسی ارشد می تواند مجوز لازم برای تاسیس مهد کودک، سرای سالمندان و مرکز مشاوره را داشته باشد.
– دانشگاه تهران
– دانشگاه شهید بهشتی تهران
– دانشگاه علامه طباطبایی
– دانشگاه فردوسی مشهد
– دانشگاه الزهرا
– دانشگاه خوارزمی
– دانشگاه اصفهان
-دانشگاه تبریز
– دانشگاه شیراز
در نوشته هایی دیگر در مورد تک تک گرایش ها سخن گفته شده است. با مراجعه به آنها می توانید آشنایی بیشتر با رشته روان شناسی و گرایش های آن پیدا کرده و در نتیجه بهتر بسنجید که کدام گرایش، بیشتر از سایرین، باب میل و علاقه شما است.
اطلاعات شما هرگز با هیچ شخص ثالثی به اشتراک گذاشته نمی شود