سال ها قبل رشته ای با عنوان “ریاضیات کاربرد در کامپیوتر” یا “کاربرد ریاضی در کامپیوتر” در دفترچه انتخاب رشته داوطلبان کنکور سراسری و نیز در برخی دانشگاه ها وجود داشت، اما بعدها این رشته به “علوم کامپیوتر” یا computer science تغییر نام یافت.
علوم کامپیوتر یکی از رشته های گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی است و در مقطع کارشناسی از بین داوطلبان کنکور سراسری دانشجو می پذیرد، البته در مقطع کارشناسی ارشد، این رشته یک رشته شناور است.
سئوال : رشته یا رشته های شناور چیستند؟
گر چه شاید این مطلب بیشتر به درد داوطلبان کارشناسی ارشد بخورد، اما بد نیست که داوطلبان کنکور سراسری هم در مورد آن بدانند.
در آزمون کارشناسی ارشد، سازمان سنجش و آموزش کشور، جدولی را منتشر می کند که در آن، برخی رشته ها را به عنوان رشته های شناور معرفی می کند. این رشته ها، رشته هایی هستند که هر داوطلب آزمون کارشناسی ارشد، علاوه بر رشته اصلی خود که برای آزمون کارشناسی ارشد انتخاب و ثبت نام می کند، می تواند یک رشته هم از بین رشته های این جدول، برای آزمون در کنار رشته اصلی خود ثبت نام کرده و آزمون دهد. لزومی هم ندارد بین رشته اصلی و رشته شناور سازگاری وجو داشته باشد. اما اگر داوطلب یکی از رشته های جدول شناور را به عنوان رشته اصلی خود انتخاب کند، دیگر نمی تواند رشته دومی را برای آزمون کارشناسی ارشد، برگزیده، ثبت نام کرده و آزمون دهد.
خوب، بعد از این توضیح کوتاه در مورد رشته های شناور، برگردیم به اصل ماجرا. علاوه بر آنچه گفته شد، علوم کامپیوتر یکی از رشته های میان رشته ای است و ترکیبی از رشته های مهندسی کامپیوتر و ریاضی است. البته واحدهای درسی رشته علوم کامپیوتر بیشتر سمت و سوی رشته ریاضی دارند ولی، بیشتر این واحدهای درسی، بسیار مرتبط با مباحث پایه ای و اصلی رشته مهندسی کامپیوتر است.
هدف از تحصیل در این رشته، تربیت نیروهای دارای تخصص در تجزیه و تحلیل روش های حل مسئله به کمک ابزارهای کامپیوتری، در زمینه های مرتبط با بهینه سازی، بیوانفورماتیک و ارتباط بین ریاضی و کامپیوتر است.
در اسناد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آنچه در مورد رشته علوم کامپیوتر گفته شده است را عینا در زیر می آورم تا داوطلبان عزیز با اهداف مستقیم از ایجاد این رشته آشنا شوند :
1_ توسعه پژوهش های بنیادین
2_ تقویت قدرت تجزیه و تحلیل
3_ پرورش خلاقیت و نوآوری
4_ توسعه پژوهش های میان رشته ای و فناورانه
5_ بهره برداری از پیشرفت های علوم کامپیوتر در جهت حل مسایل کاربردی
و همچنین در اسناد وزارت علوم آمده است، این وزارتخانه، با ایجاد و گسترش این رشته در صدد تقویت بنیه علمی دانشجویان و ایجاد توانمندی های زیر در ایشان است :
1_ توانایی حل مساله
2_ توانایی مدل سازی مسایل
3_ توانایی طراحی الگوریتم های حل مساله
4_ توانایی کدنویسی و پیاده سازی
5_توانایی فعالیت گروهی برای پیاده سازی نرم افزاری
6_ توانایی برقراری تعامل با صنعت و پشتیبانی علمی در پروژه های صنعتی
بنابر آنچه در بالا گفته شد، رشته علوم کامپیوتر رشته ای است که در آن دانشجویان یاد می گیرند، راه حل های ریاضی برای حل مسائل واقعی و نه صرفا انتزاعی و مفهومی گوناگون پیدا کنند که قابلیت تبدیل به الگوریتم های کامپیوتری داشته باشند، سپس برنامه هایی منطبق با آن الگوریتم ها بنویسند که کامپیوترها بتوانند آنها را اجرا کنند.
از آنجا که هر چه در زمان به جلو حرکت می کنیم، مسائل بسیار زیادی چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی انسان ها به وجود می آید، لزوم حل و رفع برخی از آنها با استفاده از تکنولوژی های روز، ایجاب می کند، راه حل های ریاضی در این رابطه، کشف، سپس الگوریتم هایی تهیه و بعد از آن برنامه های کامپیوتری نوشته شوند، تا در جهت رفع آن مسائل، به کار گرفته شوند. البته این تمام جنبه های رشته علوم کامپیوتر نیست و فقط بخشی اما بخش مهمی از آن است.
اما رشته مهندسی کامپیوتر، رشته ای است که در آن دانشجویان یاد می گیرند سیستم ها (منظور، سیستم های کامپیوتری نیست، بلکه هر اداره، سازمان و … فارغ از بزرگی آن، یک سیستم است) را تجزیه و تحلیل کرده و سامانه هایی برای آنها طراحی کنند. این سامانه ها می توانند صرفا نرم افزاری یعنی فقط یک برنامه باشند یا می توانند سخت افزارهایی باشند که نرم افزارهایی هم برای اجرا دارند. هدف از طراحی و اجرای این سامانه ها می تواند بسیار متنوع باشد، اما هدف نهایی سرعت بخشیدن به روال انجام کار آن سازمان نه تنها بدون افت کیفیت، بلکه با افزایش کیفیت انجام آن است.
شاید بد نباشد برای روشن شدن بیشتر موضوع، مثالی بزنم.
ببینید امروزه ارتباطات و تبادل اطلاعات بسیار بسیار مهم شده و ارزش پیدا کرده است. رشته مهندسی کامپیوتر با گرایش شبکه ایجاد شده که در آن دانشجویان یاد می گیرند چگونه نرم افزارها و سخت افزارها و استانداردها و پروتکل هایی، تهیه کرده و بکار گیرند، که به تبادل اطلاعات در حجم وسیع تر و سرعت بیشتر از گذشته، کمک کنند.
اما دانشجویان علوم کامپیوتر یاد می گیرند، فارغ از طراحی این سخت افزارها و نرم افزارهای مدیریت آنها، تلاش کنند روش هایی ریاضی و الگوریتم هایی پیدا کنند که بین مبدا و مقصد ارسال و دریافت اطلاعات، که احتمال دارد ده ها، صدها و شاید هزاران دستگاه ارتباطی وجود داشته باشد، کوتاه ترین و البته سریع ترین مسیر را شناسایی کند. با این دید، شاید خودتان بتوانید مثال های بسیار دیگری هم بیابید.
دانشگاه های معتبر در ایران و جهان در گرایش های مختلف رشته علوم کامپیوتر در سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا، مشغول تربیت نیروی انسانی متخصص هستند. در زیر به این گرایش ها، اشاره ای شده است.
علوم کامپیوتر :
بیوانفورماتیک
علم داده ها
شاید بد نباشد، در این بخش از مقاله در رابطه با هر یک از گرایش های رشته علوم کامپیوتر به صورت مختصر، توضیحاتی عرض شود، تا داوطلبان کنکور، با دید نسبتا بازتری به انتخاب رشته، بپردازند.
گرایش محاسبات علمی در رشته علوم کامپیوتر از جمله حوزه‌هایی است که با ترکیب قدرت محاسباتی و روش‌های علمی به مطالعه و حل مسائل علمی می‌پردازد. این گرایش بر پایه مبانی ریاضی و الگوریتمی رشته علوم کامپیوتر ساخته شده و تلاش می‌کند تا با بهره‌گیری از قدرت محاسباتی، روش‌های علمی را برای حل مسائل پیچیده در علوم طبیعی و مهندسی به کار بگیرد.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش محاسبات علمی رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
گرایش الگوریتم و نظریه محاسبه به عنوان یکی از حوزه‌های مهم و پرکاربرد علوم کامپیوتر، به بررسی الگوریتم‌ها و مسائل محاسباتی پیچیده می‌پردازد. این حوزه برای دانشجویان و محققان، فرصت‌های فراوانی برای تحقیق و توسعه در مسائل پیچیده محاسباتی ارائه می‌دهد.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش الگریتم و نظریه محاسبه رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
نظریه سیستم‌ها در اصل یک رویکرد مفهومی است که به ما کمک می‌کند تا سیستم‌های پیچیده را به عنوان یک واحد متمرکز درک کنیم. این رویکرد شامل مفاهیم، اصول و تکنیک‌هایی است که برای تحلیل و توصیف سیستم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در رشته علوم کامپیوتر، نظریه سیستم‌ها به عنوان یک ابزار قدرتمند به منظور مدلسازی، تحلیل و بهبود سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌شود.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش نظریه سیستم های رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
در محاسبات نرم، سعی می‌شود تا با استفاده از روش‌ها و الگوریتم‌هایی، به دست‌آوردن راه حل‌هایی برای مسائلی که با روش‌های سنتی دشوار یا غیرممکن است، امکان‌پذیر شود. مسائلی که ممکن است با استفاده از محاسبات نرم حل شوند، شامل پیش‌بینی، شناسایی الگوها، کنترل و بهینه‌سازی مسائل پیچیده، تصمیم‌گیری در شرایط نامطمئن و مسائلی که دارای داده‌های نامتعادل و ناقص هستند، می‌شوند.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش محاسبات نرم رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
در دهه‌های اخیر، هوش مصنوعی به عنوان یکی از حوزه‌های پیشرفته و مهم در علوم کامپیوتر شناخته شده است. این حوزه به تحلیل و ساختن سیستم‌ها و برنامه‌هایی می‌پردازد که توانایی تفکر و یادگیری مشابه انسان را دارا باشند.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش هوش مصنوعی رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
گرایش داده‌کاوی در علوم کامپیوتر، یکی از حوزه‌های مهم و پرکاربرد است که به بررسی و تحلیل داده‌ها با هدف استخراج الگوها، روابط و اطلاعات مفید می‌پردازد. با توجه به حجم رو به رشد داده‌ها در دنیای امروزی، داده‌کاوی به عنوان ابزاری قدرتمند در فهم و استفاده از اطلاعات موجود اهمیت بیشتری پیدا کرده است
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش داده کاوی رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
علوم تصمیم و دانش :
علوم تصمیم و دانش است به بررسی روش‌ها، الگوریتم‌ها و فنونی که به کامپیوترها اجازه می‌دهند تا تصمیم‌های هوشمندانه بگیرند و از دانش فعلی خود یاد بگیرند، می‌پردازد.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش علوم تصمیم و دانش رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
گرایش بیوانفورماتیک در رشته علوم کامپیوتر با ادغام دانش رایانه‌ای و علوم زیستی، به تحلیل داده‌های زیستی، توسعه الگوریتم‌های بیوانفرماتیک و طراحی سیستم‌های برنامه‌ریزی در زمینه بیولوژی می‌پردازد. این حوزه متنوعی از کاربردهایی نظیر توسعه دارو، پیش‌بینی ساختار سه‌بعدی پروتئین‌ها، تحلیل ژنوم، پروتئومیک و دیگر حوزه‌های مرتبط را در بر می‌گیرد.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش بیو انفورماتیک رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
رشته علم داده ها در حال حاضر یکی از حوزه‌های پررشد در علوم کامپیوتر است که به دلیل تولید و ذخیره داده‌های بزرگ، فراهم کردن ابزارهای تحلیل داده و ایجاد روش‌های پیشرفته یادگیری ماشین، به توسعه سریع خود ادامه می‌دهد.
توضیحات بیشتر و مفصل تر در رابطه با این گرایش را در مقاله گرایش علم داده ها رشته علوم کامپیوتر آورده ایم.
رشته علوم کامپیوتر مناسب چه کسانی است؟
با توجه به اینکه در این نوشته مختصری با رشته علوم کامپیوتر آشنا شدید، احتمالا بتوانید به این نتیجه برسید که رشته علوم کامپیوتر مناسب کسانی است که از هم از ریاضیات و حل مسئله لذت می برند و هم از کامپیوتر. امیدوارم این نوشته
در انتخاب رشته کنکور سراسری بتواند کمکی به شما داوطلبان عزیز ورود به دانشگاه ها کرده باشد. بسیار ضروری است در رابطه با انتخاب رشته درست و اصولی، بیشتر بدانید. به همین جهت در مقاله ای با عنوان انتخاب رشته کنکور سراسری این مهم را بررسی کرده ایم. حتما آن را بخوانید چون می تواند بسیار برایتان راه گشا باشد.
اطلاعات شما هرگز با هیچ شخص ثالثی به اشتراک گذاشته نمی شود